Renovatie Karregat wint Eindhovense architectuurprijs: ‘Gebouw maakt belofte waar’

14 oktober 2021

EINDHOVEN – De renovatie van het Karregat in Tongelre krijgt de Dirk Roosenburgprijs 2021. De architectenbureaus en|en en diederendirrix mochten donderdagmiddag de architectuurprijs van de gemeente Eindhoven in ontvangst nemen.

De publieksprijs ging naar DomusDela van dezelfde samenwerkende architectenbureaus. Eerder wonnen onder meer gebouw Atlas van de TU/e, wooncomplexen Anton en Gerard op Strijp-S en de Witte Dame de tweejaarlijkse prijs. De organisatie daarvan is namens de gemeente Eindhoven in handen van het Architectuurcentrum Eindhoven.

Wethouder Yasin Torunoglu reikte de prijzen uit in het Natlab. ,,Ik ben trots op de prachtige ontwerpen. Die tonen niet alleen dat de stad graag kwaliteit toevoegt. Het laat ook zien dat architectuur de ambitie heeft om maatschappelijke vraagstukken zoals duurzaamheid en inclusiviteit op te lossen. Dit ontwerp heeft ook de buurt heel trots gemaakt.”

Paul Diederen van diederendirrix legde de prijs voor het Karregat bij de oorspronkelijke architect Frank van Klingeren neer. ,,Dit is een eer voor Van Klingeren. Dat was een eigenzinnig man met grote idealen. Hij wilde geen oppervlakkig iconen maken. Laten we daar van leren en oppassen dat de zogenaamde iconen in de stad niet de overhand krijgen.” Zijn collega Bert Dirrix zei over DomusDela dat ze daar gedaan hebben waar ze al zo lang mee bezig zijn: ,,Mariënhage is een gebouw dat al heel lang in beeld is bij de stad. Wij hebben het naar een nieuwe toekomst gebracht door verbinding te maken, nieuwe kwaliteiten toe te voegen.”

Ook Lidl ging uiteindelijk overstag

Het Karregat versloeg andere mooie projecten zoals  KEVN (Superuse Studio’s, aan de Galileïstraat in Woensel West), Fifth NRE (De Bever Architecten) en Haasje Over (VMX Architects).

Het Karregat aan de Urkhovenseweg in Tongelre werd in twee delen aangepakt. In 2015 geleden liet de gemeente de helft terugbrengen in de oude staat voor de basisschool en het kinderdagverblijf. De eigenaar van het andere deel, supermarkt Lidl, wilde toen nog niet meewerken. Maar enkele jaren later ging het grootwinkelbedrijf toch overstag en liet het zien een nieuwe weg ingeslagen te zijn met zijn winkels. Vorig jaar opende de nieuwe super in het nooit tot monument aangewezen cultuurhistorisch waardevolle pand. Een renovatieproject waarbij BanBouw als hoofdaannemer bij betrokken was. De complete vloerconstructie werd verlaagd zodat er een betere overgang vanuit de nieuwe winkel met het terrein is verkregen, de infrastructuur werd sterk verbeterd en de parkeergelegenheden, uitstraling en de indeling van de winkel zijn helemaal van deze tijd geworden. En mede door door de hoge transparante gevel en de prachtige glazen piramides op het dak komt er veel daglicht binnen in de winkel. Daarnaast is het filiaal voorzien van 460 zonnepanelen, 100% LED-verlichting en is het volledig gasvrij. Ook het energieverbruik wordt constant gemonitord en alle medewerkers krijgen scholing over hoe zij energiebewust kunnen werken.

Het Karregat dateert uit 1973. Het open gebouw met gemeenschappelijke voorzieningen zoals een bibliotheek, een supermarkt, een school en een concertzaal bleek al snel niet te voldoen: gebruikers hadden te veel overlast van elkaar. Al snel verrezen dan ook muurtjes om daar een einde aan te maken. De architecten hebben de open sfeer hersteld zodat het gebouw ‘de belofte uit het verleden in zekere zin nu pas waar maakt’, schrijft de jury.

Steunpilaren in de vorm van paraplu’s

Ze hebben het concept van Van Klingeren in ere hersteld, compleet met de stalen steunpilaren in de vorm van paraplu’s in de oorspronkelijke pasteltinten. Aangezien Eindhoven de komende jaren veel meer te maken krijgt met het renoveren van jaren zeventig-architectuur, verdient dit voorbeeldproject de prijs. Het verslaat onder andere DomusDela en Fifth NRE, ook in de renovatiesfeer.

Twee andere thema’s zijn erg belangrijk de komende jaren, schrijft de jury in het eindrapport. Dat is inclusiviteit – hoe kunnen we zorgen dat iedereen kan wonen in de stad – en duurzaamheid. In die eerste categorie scoorde Haasje Over goed: de toren op Strijp-S met sociale huurwoningen zorgt ervoor dat ook lagere inkomens op Strijp-S kunnen wonen. De particuliere villa Fifty Fifty aan de Elburglaan, een ontwerp van Studioninedots, is een voorbeeld van groen bouwen: landgoed De Wielewaal loopt letterlijk door tot in de woning. De bouw van Paviljoen KEVN – ontwerp Superuse Studio’s – bij de voormalige christelijke school aan de Galileïstraat voor Trudo is een voorbeeld van circulair bouwen. Zo zijn er delen van een varkensstal en van gebouwen op Strijp-S gebruikt. Ook een thema dat volgens de jury veel aandacht verdient.

Tweede prijs in een jaar tijd

De Dirk Roosenburgprijs is de tweede prijs die op het pand valt in één jaar tijd. In november 2020 werd tijdens het Supermarktvastgoedcongres Lidl ’t Karregat namelijk al uitgeroepen tot “mooiste supermarkt van Nederland”.  Ham van Oosterhout, directeur Vastgoed bij Lidl Nederland kon zijn geluk niet op: “Dit was een project waarbij we op prettige wijze nauw hebben samengewerkt met de gemeente Eindhoven, architectenbureaus Diederendirrix, En|En Architecten en BanBouw. Het gaat hier om een monumentaal gebouw dat we samen met de gemeente opnieuw hebben ingericht. Kenmerkend aan dit gebouw zijn de glazen gevels, de houten dakconstructies en het dak met de paraplu’s in de oorspronkelijke kleuren van kunstenaar Pierre van Soest. Ik ben er trots op dat de jury de bijzondere architectuur heeft herkend en erkend door het toekennen van deze prijs aan Lidl.”

Artikel via Eindhovens Dagblad. Klik hier om het artikel op de website te lezen. 
Door Michel Teeuwen.