De herleving van hofjes in Helmond: ‘Een speciale plek in elke wijk’
20 januari 2019
HELMOND – Het hofje maakt een ware revival door in het Helmondse straatbeeld. Ontwikkelaars, aannemers en woonbedrijven kiezen bij de bouw of renovatie van wijken steeds vaker voor dit typisch Nederlandse fenomeen.
Op de Swertpoellaan in Helmond wordt dit voorjaar gestart met bouw van acht nieuwe woningen: Hof van Stiphout. Dit project is ontwikkeld door BanBouw en De Loods Architecten is verantwoordelijk voor het ontwerp. Het moet een micro-gemeenschap voor senioren worden. ,,Met een hofje als een soort verbindende factor. Een collectieve plek waar men elkaar kan ontmoeten”, zegt Wout Hertogs, namens architectenbureau De Loods uit Aarle-Rixtel. ,,Denk aan een jeu-de-boulesbaan of een kruidentuin. Een plek met een maatschappelijke functie.”
Hofjes waren nooit helemaal weg uit het Hollandse straatbeeld, maar de populariteit van deze ‘architectonische eenheden’ lijkt opnieuw toe te nemen. Ga alleen in Helmond maar na. Er zijn of komen hofjes in de Annawijk, het Tyboschplein in Stiphout, de Oranjekade, het Arie Willemshof en het Judith Leysterplein in Helmond-Noord. Goed voor de sociale cohesie, klinkt het dan.
,,Maar je creëert er ook rust mee in een woonwijk. Verkeer wordt gestremd en er komt groen voor in de plaats”, zegt Luuk Peters, namens woonbedrijf WoCom. ,,Tegelijkertijd krijgt zo’n hofje een soort poortwachtersfunctie, zeker als er verschillende bewoners in die aangrenzende huizen leven. Mensen gaan aan het werk, terwijl de senioren de boel in de gaten houden.”
Woonbedrijf laat weten dat de aanleg van een hof ook zorgt voor bewonersparticipatie. Mensen worden gestimuleerd om mee te denken over de inrichting. ,,Dit kunnen bijvoorbeeld bankjes zijn om elkaar te ontmoeten, met veel bloemen en groen”, laat een woordvoerder weten.
Hofjes zijn weer hot. En een typisch Nederlandse uitvinding, zo blijkt. ,,Jazeker”, zegt Willemijn Wilms Floet, verbonden aan de TU Delft. Ze is schrijfster van het boek ‘Het hofje. Bouwsteen van de Hollandse stad’. ,,Het fenomeen stamt uit de veertiende eeuw. Toen ging het om liefdadigheidshofjes. Weldoeners stichtten ‘hofjes van liefdadigheid’ voor arme bejaarden of weduwes”, schetst Wilms Floet. ,,Dat gebeurde uit religieus plichtsbesef, maar deze particulieren wilden ook maar wat graag hun naam aan zo’n hofje verbinden. Zodat ze na hun dood iets achterlieten in hun stad.”
Door de eeuwen heen veranderden de functie en het uiterlijk van deze hofjes. En na 1900 verdwenen er ook nogal wat. Nederland kwam voor stedenbouwkundige opdrachten te staan en bovendien kozen bouwbedrijven liever voor goedkopere alternatieven. Wilms Floet: ,,Tijden en prioriteiten veranderen. Maar je ziet nu in veel plaatsen wel steeds vaker een soort herleving. Ik moet wel zeggen: architectonisch is het allemaal niet heel bijzonder. Er is vaak veel meer uit te halen.”
In Helmond en Eindhoven zijn geen historische hofjes van liefdadigheid meer te vinden, weet Wilms Floet. Wel prijst ze het hofje aan de Edisonstraat in Woensel-West, dat is aangelegd bij de herstructurering van Woensel-West. ,,Een bijzondere plek. Je waant je opeens in mediterraanse sferen.”
Artikel geschreven door: Bart Hoffman, Eindhovens Dagblad
Klik hier voor de link naar het artikel op de website van het Eindhovens Dagblad
